Prachtig, uit twee 17e eeuwse grachtenpandjes opgetrokken, restaurant in het centrum van Leiden: In den Doofpot, kortweg IdD genoemd. Van Anton Verschelling (gastheer-sommelier) en Patrick Brugman (chef-kok). Die hun klandizie rekruteren uit stadgenoten, studenten(ouders) en toeristen. Hun kaart is klassiek Frans-Italiaans met moderne accenten, hun wijnkaart fenomenaal.

Promotiefeestjes en andere universiteit-gelieerde etentjes en bijeenkomsten, en diners en lunches voor gewoner volk zijn de kurk waarop Het Prentenkabinet drijft. Gelegen naast de bekende Pieterskerk, in het centrum van Leiden. Een soort kunstkabinet met prenten en tekeningen in de gerestaureerde vertrekken en met een heerlijke stadstuin om ’s zomers buiten te eten.

In de 16e-eeuw stond op de plaats waar de weg Amsterdam-Den Haag de Oude Rijn kruiste een veerhuis. Het Haagsche Schouw heette die plek tussen Voorschoten en Leiden, en het veerhuis werd later een tolhuis en uiteindelijk een herberg. Tot op de dag van vandaag wordt daar gastvrijheid geboden in wat nu Valk Hotel Leiden heet.

Om de hoek bij de Leidse Schouwburg: restaurant De Engelenbak van Arnaud Sickman en Marlous Eisenberger. Beetje Spartaans, beetje studentikoos, beetje no nonsens hoewel de keuken meestal goede en betaalbare gerechten aflevert. Bij mooie wijnen.

Arie Visscher, een chef die zijn sporen verdiende bij De Librije en Joelia, is de uitbater van Café Visscher in Leiden. Eerder een bistro: de ogenschijnlijk eenvoudige gerechten worden op culinaire wijze bereid. De zaak is rijk ingericht, rumoerig, modern, kosmopolitisch en gastvrij. Naast ‘de zaal’ kun je terecht op het terras, in de serre, aan de bar of in een van de gezellige nisjes.

Maike (gastvrouw-sommelier) en Oscar Zitman (chef-kok) weten niet van ophouden in hun Bistro Bord’O in hartje Leiden. Hun gasten ook niet, want het eten is lekker en betaalbaar. En de wijnkaart – wij drinken hier graag Clos Saint Yves (Baumard) van chenin blanc uit de Loirestreek – is verrassend.

In het wandelgebied in de duinen van Katwijk aan Zee en Wassenaar betovert al jaren het chaletachtige Het Panbos van patron-cuisinier Joke van Rijn de bezoekers van deze vrij toegankelijke groene oase. Ooit was het een theehuis, tegenwoordig een volwaardig restaurant waar uitstekende kost wordt geserveerd. De chef werd opgeleid door Robert Kranenborg en kookt vooral met ingrediënten en producten uit de directe omgeving.

Je moet met het pontje overvaren om Tante Kee van patron-cuisinier Raymond Reeb en zijn (gast)vrouw Kim Edwards te bereiken. Maar dan word je beloond: fascinerende vergezichten over de Kagerplas, vanaf het terras of vanuit de eetzaal.

Veel uit-eters wenden zich, nu steeds meer Betere Zaken onbetaalbaar worden en veelgangen-menu’s opdringen, tot restaurants waar de rekening nog fatsoenlijk is en waar je zélf mag kiezen wat je eet. Bijvoorbeeld ’t Waaltje in Heerjansdam, onder de rook van Rotterdam. Honderden (!) mensen per dag schuiven hier aan voor prima voedsel, uitstekende bediening en wijn die maar één of twee keer over de kop is gegaan. Verwacht er geen sterrenvoedsel, wel waar voor je geld. En gezellige reuring, een terras aan het water, goedgebekte jonge bediening en gratis parkeren.

In een voormalige fabriekshal in Gouda, eigentijds heringericht en met een open keuken en een enorme wijnwand. Het restaurant heet Unique en doet zijn naam eer aan: er is geen menu, de gasten wordt een culinaire reis aangeboden met gerechten uit de hele wereld: moderne schotels op basis van de klassieken.

Remco Kuijpers (chef-kok) en Louis Grizeau (maître-sommelier) zijn de steunpilaren onder het nieuwe restaurant Lizz in het Relais & Chateau Weeshuis Hotel in Gouda. Een luxueuze accommodatie die historische elementen combineert met eigentijdse verworvenheden. Aanvankelijk werd gestart met het modieuze en gastonvriendelijke systeem van een verplicht veel-gangenmenu, maar nu kun je weer gewoon kiezen uit een ruim gesorteerde menukaart. En een even rijk voorziene wijnkaart.

Al weer zo’n tien jaar is restaurant De Kleischuur in Gouda gevestigd in, eh, een kleischuur. Een enorme loods aan het water waar vroeger een speciaal soort klei werd gewonnen en in mallen bewaard voor de vervaardiging van beschilderd en geglazuurd sieraardewerk (plateel). In het centrum van Gouda, volledig gerestaureerd en heringericht als restaurant waar chef-kok Bieko Rindt zijn smakelijke kunsten vertoont.

In de sfeervolle Lange Tiendeweg in Gouda scoort al bijna twintig jaar restaurant Bangkok City van Herman Schoemaker en zijn Thaise echtgenote Aree Thamtes. Pas laat ontdekt door de inwoners van de kaas- en stroopwafelstad, nu in het hart gesloten.

Rotterdamse horecabaronnen realiseerden in het oude watertorencomplex van Dordrecht de opmerkelijke accommodatie Villa Augustus. Met een hotel en, in het iets verder gelegen voormalige pomphuis, een restaurant. Vooral dáárin is de Maasstedelijke doe-maar-gewoon filosofie ver doorgevoerd. De tafels en stoelen lijken van de rommelmarkt te komen, het bestek van de camping, de menukaart is een gevouwen A4-tje, en het linnen beperkt zich tot een papieren servet terwijl het tafeloppervlak onbedekt is en een variëteit aan houtprint en/of formica vertoont.

Hoewel de meeste Valkhotels zich toeleggen op zakelijk, ‘leisure’ of vergaderen, koos de vestiging Dordrecht, langs de A16, voor culinair. Edwin Zeilemaker, afkomstig uit de Rotterdamse Harbour Club, is de chef-kok, met carte blanche en een supersonische keuken.

Swingende zaak in het voormalige postkantoor van Dordrecht, uitgebaat door de chefs Edwin Roestenberg en Alex Verburg die ook elders restaurants hebben. Het is hier, op de doorgaande route van het NS-station naar het stadscentrum, van de vroege ochtend tot de late avond druk. Een betaalbare, sympathieke tussenstop.

Pal aan de Nieuwe Merwede serveert deze herberg van Ewout en Liesbeth Faase op de zuidelijkste dijk van het Eiland van Dordrecht, uitsluitend vlees- en visloze gerechten. Modern vegetarisch dus, geen heksenklaver en duivelskruid uit de sixties en evenmin sektarische bediening en met kurk beplakte menukaarten, maar gewoon een goed restaurant met een goede keuken waar serieuze gerechten worden samengesteld.

Bij het oude stoomgemaal ’t Vissertje in Dordrecht, waar polder de Biesbosch uitwatert op de Nieuwe Merwede, realiseerden Jeroen Molenaar, Sven Maliepaard en patron-cuisinier Alex Verburg (van de restaurants Post in Dordrecht en Oliva en Gusto in Rotterdam) restaurant Het Gemaal. Een uitje voor de Dordtenaren, een zegen voor de (in deze uithoek van veel vertier verstoken) omwonenden.

Aan de voet van de Dordtse Dom resideren Cees Timmerman en Ester Weber in hun Delicees. In een charmant 17e eeuws pandje aan de overslaghaven waar vroeger de schepen uit Gelderland afmeerden.

Maître-sommelier Mark Bakker is de nieuwe patron van De Stroper en samen met chef-kok Kevin van Asch vormt hij het fundament van dit populaire visrestaurant in het hart van Dordrecht. Gelegen boven de gracht waar in de 16e en 17e eeuw de wijnvaten uit Frankrijk en Duitsland werden gelost.