Op het mooiste en bekendste plein van Joure vinden we restaurant Rosemary van chef-kok Jeroen van der Geest en maître Benthe Smithuis (die we ook kennen van Le Petit Bistro in Sneek). Zij laten de dagelijkse leiding over aan hun vervanger Gino. Je kunt bij hem terecht voor een borrel, een vergadering maar vooral voor de lunch of het diner. De keuken is geïnspireerd door de Franse en de Scandinavische, maar werkt vooral met lokale producten.  

Gastvrouw Stephanie Montsma en chef-kok Hylke van der Werf voelen zich thús in restaurant Thús in Drachten. Hij kwam van De Molenaar in Onderdendam, en zij van de bistro van Lauswolt in Beetsterzwaag én van De Molenaar. Samen droomden ze van een eigen zaak en dat werd bewaarheid in april 2029, tegelijk met de geboorte van hun zoontje . . . (we horen nu smeltende vioolmuziek aanzwellen en slikken een brok weg).

Wij herinneren ons het intrigerende gerecht ‘Marokkaanse tuin’ van Willemijn Elzinga en Gerry Trouw toen ze nog in Drachten zaten: couscous aangemaakt met munt en gepekelde citroen. Gebakken falafel erbij en hummus en schuim van artisjok met harissa, olijven en gebrande groene asperge. Wow, was dat lekker.

Het Friese Eastermar is een dorp in de gemeente Tietjerksteradeel, ten noorden van Drachten. Het telt ongeveer 1500 inwoners én restaurant Mearkas, dat je door het karakteristieke Friese coulisselandschap bereikt via rustige en landelijke weggetjes. Mearkas is een kas omringd door een moestuin, een pluktuin, een klein voedselbos en een luxe glamping. In die kas creëert chef-kok Kees Meinderts culinaire schoonheden.

Allround-horecaman chef Gert-Jan Vaartjes is het brein achter het nieuwe Friese restaurant Ode, in het hart van Dokkum. Bij Ode staat de Nieuwe Friese Keuken centraal, de Friese vertaling van de principes van Dutch Cuisine. Chef-kok Liudger van der Meer, geboren en getogen Dokkumer, bedenkt smakelijke gerechten met ingrediënten uit de regio zoals rode bieten, daslook, vlierbes, paling en zelfs kwal van het Wad.

Hoog niveau, lef en beleving: ziedaar Restaurant Smink in Wolvega. Jan Smink is een Friese boerenzoon die culinair werd opgevoed in De Librije. Zijn restaurant is gevestigd in een voormalig bankkantoor, zijn producten komen uit de directe omgeving. Daarnaast betrekt hij de klassiekers uit Italië en Frankrijk en de moderne smaakmakers uit het oosten.

In het Friese dorp Wergea, vlakbij Leeuwarden, vinden we Oan Tafel van patron-cuisinier Geert-Jan Vaartjes. Hij werkte in De Librije, La Rive en De Bokkedoorns, en was lange tijd de chef van Lauswolt in Beetsterzwaag. Ook was hij executive-chef in Mauritius en Vietnam en van al die plaatsen bracht hij receptuur mee. Een lokaal georiënteerde wereldkeuken is het resultaat.

Hotel-restaurant WeidumerHout in het terpdorp Weidum huist in een Friese kop-hals-romp boerderij uit 1867, zorgvuldig verbouwd en met een modern restaurant. In de groene Middelzeestreek onder Leeuwarden, aan de Elfstedenroute. Keukentyperingen: smaak, inventief, eigen stijl.

Vlakbij de veerbootterminal en de Dorpsstraat vinden we restaurant Zuiver in hotel-appartementencomplex Vlierijck. Chef-kok Joël van der Heide werkt zoveel mogelijk met pure ingrediënten, dikwijls uit eigen moestuin en veelal van boeren uit de omgeving. Het is helaas niet mogelijk te kiezen: er is een ‘verplicht’ vijfgangendiner dat, tijdens ons bezoek, begint met een crostini met Vlielandse kaas en quinoa en, bij een ander bezoek, met smakelijke truffelkroepoek.

Bravoure is het restaurant van het monumentale, 34 kamers en suites tellende, Badhotel Bruin op Vlieland. Het hotel werd circa 125 jaar geleden gebouwd en is daarmee het oudste gastenverblijf van het eiland. Centraal gelegen in de Dorpsstraat, en dichtbij winkels en terrassen is het dé plek voor toeristen en Eilanders.
Restaurant Bravoure is het terrein van chef-kok Raymon Venmans die verrast met uitgekiende recepturen en gulle schotels, gebaseerd op de klassieke (maar modern geïnterpreteerde) Franse cuisine.

Pal aan het water, in het centrum van Terherne, staat Hotel Restaurant ’t Schippershuis van Suzanne Kloosterman. Een en al gastvrijheid hier, ambachtelijke bereidingen en streekproducten ook, in een eigentijds decor. Met (verwarmde en overdekte) terrassen en tien hotelkamers. Een bijzondere locatie.

Mooie zaak: kleine, fraai gedecoreerde ruimte met sfeervolle elementen. We zijn in Le Petit Bistro van Jeroen van der Geest (chef-kok) en Benthe Smithuis (gastvrouw-sommelier), een intiem restaurant in het centrum van Sneek, geïnspireerd door de Franse gastronomie met invloeden van de Friese keuken. Om iedereen persoonlijk aandacht te kunnen geven, zijn er maximaal 16 couverts per avond.

In het hart van Rottevalle is de Herberg van Smallingerland sinds 1791 een sfeerbepaler van jewelste. Het rijksmonument heeft een breed, dwars voorhuis – de oorspronkelijke herberg – met daarin ruitjesventers en erachter raamblinden, tegeltableaus, een haard, balken, een toog en een tapkast.

En een bar die een kijkje biedt in de open keuken. Waar sinds mensenheugenis gerechten worden bereid.

In de bossen van landgoed Oranjewoud bij Heerenveen vinden we in hotel Tjaarda de nieuwe culinaire bistro Marijke Muoi Wine & Dine. Genoemd naar stadhoudersvrouw Maria Louise Van Hessen-Kassel die de bijnaam Muoike (Fries voor tante) had. De bistro is warm en eigentijds ingericht, met kleuraccenten van (koninklijk) blauw.

Kik en Frans van der Meeren houden van lekker eten en mooie wijnen. Dát staat dus voor de gast gereed in hun huiskamerrestaurant ’t Golfje in Midsland, op Terschelling. Er wordt klassiek gekookt, met oosterse accenten: De chef laat zich leiden door de rijke natuur om hem heen: zijn moestuin, het strand en de zee vormen de voorraadkast van zijn boerderijachtige bistro.

Restaurant STEEF is een modern-sjieke nieuweling in Leeuwarden, van Stefan Visser en Elke Valk. Met een centrale open keuken en daaromheen de keurig gedekte tafels. Kleurrijk en uitnodigend. Elke is de bekwame gastvrouw en Stefan is de chef die zijn gasten ‘verplicht’ een veelgangen-menu te nemen. Buffelen dus voor wie doorgaans voldoende heeft aan twee voorgerechten. Daar staat tegenover dat de kwaliteit van het gebodene hoog is. ‘Eten is ervaren,’ vindt de chef, ‘het proeven van de smaken en de smaakcombinaties, het verrassende effect en de beleving die daarbij hoort.”

”Onze keuken is modern en innovatief zonder ingewikkeld te zijn,” zegt chef-kok Mike Kalman over de producten die hij maakt op de elfde verdieping van het WTC-hotel in Leeuwarden. Zijn restaurant heet élevé (met een kleine e) en het behoort tot de top van de Friese gastronomie.

Willem Schaafsma is het boegbeeld van restaurant Eindeloos in Leeuwarden. Als boerenzoon liep hij op zijn 16e al stage in dit pand en in 2009 werd hij er de patron-cuisinier. Hij werkt met lokale producten van boeren, vissers, jagers en slagers. Geschoold werd hij in binnen- en buitenlandse keukens. Zijn brigades werken zowel in de keuken als in de bediening.

Prachtzaak in het hart van Leeuwarden: Bistro Aragosta van het kok-gastheerkoppel Jan Gerard van der Wal en Wouter Brandsema. Een behaaglijk restaurant een Parijs inrichting van visgraatparket, witgedekte tafeltjes met schemerlampjes, porselein, zilverbestek, oudroze fauteuils, antieke kroonluchter en kunst. En uitstekende mediterrane gerechten met heerlijke wijnen.

We eten er paling uit het Sneekermeer, gevangen en gerookt door een lokale visser. Zo hoort dat in Friesland. En in ’t Jagertje in Langweer. De vis warm opgediend met wilde perzik, krokant van dille, radijs en limoenmayonaise. Heerlijk.

Mooi dorp trouwens, pal aan de Langweerder Wielen. ’t Jagertje ligt er aan de kleine hoofdstraat met lindebomen en Anton Pieck-geveltjes met ruitjesramen. Bij de oude kerk en het begraafplaatsje. In de zomer wemelt het hier van de toeristen.